روایتگری اشغال ایران، فرجام دیکتاتور از زبان یک نمایشگاه
فقط سفر: نمایشگاه روایتگری اشغال ایران، فرجام دیکتاتور به مناسبت هشتاد و یکمین سالروز واقعه 25 شهریور 1320، اشغال ایران و برکناری پهلوی اول توسط دولت های انگلیس و روس و تعیین جانشینی پسرش، در کاخ موزه ملت واقع در مجموعه فرهنگی- تاریخی سعدآباد برپا شد.
به گزارش فقط سفر به نقل از خبرگزاری ایرنا از روابط عمومی و امور بین الملل مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد، به مناسبت هشتاد و یکمین سالروز واقعه ۲۵ شهریور ۱۳۲۰، اشغال ایران و برکناری پهلوی اول توسط دولت های انگلیس و روس و تعیین جانشینی پسرش، نمایشگاه روایتگری اشغال ایران، فرجام دیکتاتور در کاخ موزه ملت واقع در مجموعه فرهنگی- تاریخی سعدآباد با حضور موسی حقانی رییس پژوهشکده تاریخ معاصر، محمدرضا ورزی دبیر شورای راهبردی مجموعه سعدآباد، تعدادی از پژوهشگران تاریخ و علاقه مندان به تاریخ معاصر راه اندازی شد و تا پنجشنبه - ۳۱ شهریور ۱۴۰۱- برپاست.
در این رویداد علاوه بر نمایش عکسهایی از دهه ۱۳۲۰، وقایع آن روزگار توسط اساتیدی همچون خسرو معتضد و محمدمهدی عبدخدایی و پژوهشگرانی همچون رضا حجت، جواد عربانی، مصطفی جوان، حسین مولایی و محمود ذکاوت روایتگری می شود.
موسی حقانی در افتتاحیه این نمایشگاه اظهار داشت: نمایشگاه اشغال ایران، فرجام دیکتاتور پیرامون اشغال ایران و تبعید رضاخان از ایران و جانشینی محمدرضا با اشاره انگلیس و موافقت روس ها است؛ این سومین همکاری پژوهشکده تاریخ معاصر با مجموعه سعدآباد است و امیدوار هستم این همکاری در وقایع تاریخی و مهم دیگر همچون ۱۳ آبان، ۲۲ بهمن و سوم اسفند ادامه پیدا کند.
وی با طرح این پرسش که اگر رضاخان و ارتش در مقابل اشغال ایران تسلیم شدند، چرا مردم و روحانیت کاری نکردند، افزود: این مساله نیاز به واکاوی دارد؛ این که چطور ایران در کمتر از چهار روز تسلیم شد، هیچگونه مقاومت نظامی صورت نگرفت و مردم هم کاری نکردند، بطوریکه آمریکایی ها به تمسخر از این جنگ با نام جنگ ۸۰ ساعته یاد می کنند.
رئیس پژوهشکده تاریخ معاصر اضافه کرد: گزارش ها و روایت هایی که از شاهدان عینی در آن موقع ارائه شده است؛ در خصوص این است که سربازان ارتش بدون لباس فرم و با وضع اسفباری در جاده ها و بیابان ها دیده می شدند و از پادگان مرخص شده بودند و نیروهای اشغالگر، پادگان ها را مجبور به تخلیه کرده بودند. افسران ارتش که باید در این شرایط بحرانی، حافظ جان مردم و امنیت کشور باشند، خودشان از انبارهای پادگان ها سرقت می کردند و اوضاع بسیار نابسامان بود.
وی به نقل از عباسقلی گلشائیان (وزیر دارایی دولت محمد ساعد در دوره پهلوی دوم)از جلسه ای که فرماندهان نظامی با رضاخان داشتند؛ بیان کرد: بعد از اطلاع رضاخان از اشغال مناطقی از کشور، بدون این که تفکر ملی داشته باشد، تنها نگران زمینهای شخصی خود بود! انگلیسی ها که در طول ۱۶ سال سلطنت رضاخان همیشه از او حمایت کرده بودند، چند روز پیش از اشغال ایران، سلسله افشاگری ها و سخنرانی هایی انجام دادند که در یکی از آنها از رضاخان به عنوان پادشاه بادمجان فروش نام بردند. باتوجه به اسناد موجود می توان گفت رضاخان با غصب زمین های مردم و بیگاری گرفتن از آنها به تجارت پرتقال، یونجه، کدو و... می پرداخت. ۴۴ هزار سند ملکی و شکایت به نام رضاخان از آن دوره وجود دارد ـ همچون همین سعدآباد ـ که در هیچ حکومتی دیده نمی شود و بی سابقه است.
مردم از سقوط رضاخان خوشحال بودند، بدین سبب مقاومت نکردند
حقانی اظهار داشت: در طول دوران حکومت رضاخان بر ایران، سرنگونی او، تغییری بود که مردم خودشان می خواستند انجام دهند ولی توانش را نداشتند؛ بدین سبب در شهریور ۱۳۲۰ مقاومتی نکردند و از اخراج او خوشحال بودند. در طول مدت حکومت رضاخان و به دستور انگلیس، سرکوب گسترده ایلات و عشایر صورت گرفت؛ کشتار گسترده دام ها و این که بیشتر عشایر یا زندانی شدند و یا به مهاجرت الزامی محکوم شدند. با این تفاسیر، نه مردم، نه ایلات عشایر و نه روحانیت هیچ کدام در این رویداد از رضاخان حمایت نکردند و ایران به آسانی اشغال شد.
رئیس پژوهشکده تاریخ اظهار داشت: در طول این زمان در همه عرصه های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و نظامی کشور گرفتار تغییرات گسترده می شود. از دید رضاخان، سیرتاً و صورتاً ملت ایران باید اروپایی میشدند؛ مثل تعییر پوشاک آقایان و کشف حجاب بانوان. ایرانیها حتی اختیار نوع پوشش خودرا نداشتند. از نظر سیاسی در این دوره یک سرکوب و خفقان گسترده وجود داشت و روزگار مردم و احزاب و روزنامه های سیاسی تاریک و ناخوشایند بود. روزنامه ها در آن زمان برچیده شد و حتی احزاب مجوز فعالیت نداشتند. تا جایی که وقتی رضاخان رفت، روزنامه اطلاعات تیتر زد: «بعد از این کنار صندوق پست مأمور تفتیش نداریم» در خیلی از موارد چیزی به مجلس ارجاع نمی شد، مخصوصاً موضوع بودجه که یکی از وظایف مهم مجلس است. رضاخان مجلس شورای ملی را «طویله» خطاب می کرد و عملاً مجلس اختیاری نداشت.
حقانی افزود: به ادعای رضاخان ارتش در آن زمان بسیار قوی بود ولی تبلیغات و بزرگنمایی در این مورد انجام شده بود که با واقعیت انطباق نداشت. همین طور از نظر لجستیک و تجهیزات، ارتش عقب مانده بود، بنا بر این بیش از ۸۰ ساعت نتوانست مقاومت کند. ملتی هم که دو دهه سرکوب شده و اموالش به یغما رفته بود؛ وقتی رضاخان رفت در خیابان ها بجای مقاومت، شادی کردند. روحانیت و احزاب هم به سبب سرکوب شدن کاری نکردند، چون از سر راه برداشته شده بودند. ۳۰۰ نفر کل نفرات حوزه علمیه در آن زمان بودند که دائماً توسط رضاخان اذیت میشدند. بدین سبب اتفاق شهریور ۱۳۲۰ کاملاً قابل پیشبینی بود و برای نخستین بار کل ایران بدون هیچ نوع مقاومتی تسلیم شد.
استاد تاریخ گفت: خروج رضاخان با همکاری انگلیس ها صورت گرفت و روس ها هم به سبب مخالفت رضاخان با کمونیسم در پی انتقام از او بودند. در نهایت هم فرزند رضاخان پس از کودتای ۲۸ مرداد به سرنوشت پدر گرفتار و تاریخ تکرار شد.
منبع: onlytravel.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب