اجاره اماکن تاریخی از معمای شاه تا خاتون اکیدا ممنوع!
مدیرعامل یکی از شرکتهای وابسته به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از اجاره کاخ ها و بناهای تاریخی برای ساخت سریال ها و فیلم هایی چون «قهرمان»، «خاتون»، «جیران» و... اطلاع داد. درحالی که به قول رئیس ایکوم ایران این اقدام اکیدا ممنوع و غیرضروری است.
به گزارش فقط سفر به نقل از ایسنا، بدعت اجاره بناهای تاریخی برای ساخت فیلم، برگزاری نمایشگاه و اجرای کنسرت از اواخر دهه ۸۰ گذاشته شد. این بهانه را خسارت عوامل گروه فیلم سازی «مدار صفردرجه» به دو نقش برجسته تخت جمشید دست سازمان میراث فرهنگی و گردشگری وقت داد. آن دوره مسؤولیت اجاره به کانون جهانگردی و اتومبیلرانی ـ یکی از شرکتهای وابسته به همین سازمان ـ سپرده شد که البته همه امور از تعیین اجاره بها تا قراردادها و چگونگی پرداخت آن، زیر نظر و با هماهنگی کامل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری انجام می شد. هرچند ابهام هایی درباره محل پرداخت و هزینه کرد این اجاره ها مطرح بود.
با آن که یکی از علل اجاره دادن بناهای تاریخی به گروههای هنری و فیلم ساز، صرف نظر از انگیزه اقتصادی برای تأمین منابع مالی مورد نیاز مرمت و نگهداری این بناها، پیشگیری از صدمه و تخریب های ناشی از استقرار این گروه ها مطرح شده بود، اما این جریان هم نتوانست مانع تخریب های مختلف گروههای موسیقی و فلیم سازی شود و رد پای خرابی خیلی از آنها همچنان در بناهای تاریخی دست نخوره به جا مانده که بارزترین آن عمارت «مستوفی الممالک» است که در زمان ساخت سریال «از یادها رفته» پشت درهای بسته، رنگ این بنای قاجاری کامل تغییر داده و حتی در معماری بخش هایی از بنا دست برده شد.
در سال ۱۳۹۲ هم محمدعلی نجفی ـ رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ـ که در زمان ساخت فیلم «معمای شاه» مانع از اجاره مجموعه های تاریخی شد، از خسارت یک گروه فیلم برداری به کاخ نیاوران و شکسته شدن لوستر نفیس آن اطلاع داد. او اظهار داشته بود: باید مسؤولان تهیه سریال هایی که احتیاج به حضور در کاخ دارند، لوکیشنی برای فیلمها و سریال های خود بسازند و دکورسازی کنند تا احتیاجی به حضور در این بناها نباشد.
سال ۱۳۹۳، بعد از خسارتی که سریال «معمای شاه» به کاخ گلستان وارد کرد، معاون وقت میراث فرهنگی هم ورود گروههای فیلم برداری به موزه ها و بناهای تاریخی کشور را تا اطلاع ثانوی ممنوع کرد. آن مجموعه تلویزیونی در دو کاخ سعدآباد و نیاوران هم فیلم برداری شده بود. محمدرضا کارگر ـ مدیر اداره کل موزه ها و اموال منقول تاریخی ـ اظهار داشته بود: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مخالف ادامه کار این گروه بود، اما به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اعلام گردید با عنایت به هزینه شدن میلیاردها تومان اعتبار برای ساخت این سریال تا آن زمان، باید با این مورد کنار بیاییم. ازاین رو برای حفظ مصلحت ها اجازه دادیم این کار به پایان برسد.
سال ۱۳۹۶ سیدمهدی موسوی ـ رئیس وقت اداره امور فرهنگی روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ـ در مصاحبه ای از دستورالعملی اطلاع داد که از همان سال ۱۳۹۳ به بعد، فیلم برداری به منظور تولید فیلم سینمایی و سریال را در اماکن تاریخی ممنوع کرده است. او تاکید کرده بود: متقاضیان در موارد استثنا اگر از هر مرجعی مجوز بگیرند، خلاف دستورالعمل ابلاغی عمل کرده اند.
مسؤول وقت اداره امور فرهنگی درباره موارد استثناء که مجوز فیلم برداری در این سال ها گرفته بودند، اظهار داشته بود: این موارد به دو صورت، قانون و دستورالعمل را دور زده اند یا بر اثر ناهماهنگی و موازی کاری، خارج از قاعده از بخش های دیگر سازمان مجوز گرفته اند، یا از راه برخی نهادهای غیرمرتبطِ برون سازمانی اقدام نموده اند.
با این وجود، محتوای آن دستورالعمل در سالهای واپسین از جانب وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در دوره علی اصغر مونسان تغییر کرده و مدتی است بناها و محوطه های تاریخی به گروههای فیلم ساز اجاره داده می شوند و این بیم می رود در دوره کنونی، حضور این گروه ها در بناهای تاریخی پررنگ تر شود.
خشایار نیکزادفر، مدیرعامل شرکت مادر تخصصی ایرانگردی و جهانگردی وابسته به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ـ که مسؤولیت اجاره دادن این بناها را به عهده دارد، به ایسنا می گوید: وزارت خانه دستورالعملی تهیه کرده است که بر مبنای آن، اماکن تاریخی برای فیلم برداری اجاره داده می شوند. البته برای ساخت بسیاری از فیلمها تفاهم می شود که مجانی فیلم برداری کنند، مثلاً فیلم برداری «قهرمان» مجانی انجام شد، یا پروژه ملی «سلمان فارسی». فقط برای پروژه «جیران» و «خاتون» که عمارت «مسعودیه» محل فیلم برداری است، اجاره گرفته می شود.
او که تاکید دارد در جریان فیلم برداری ها حفاظت و مراقبت از بنا اجبار است و برای آن تعهد و ضمانت مالی گرفته می شود، می گوید: برای یک پروژه فیلم سازی درخواست شده بود کاخ گلستان کامل و مجانی در اختیار قرار داده شود، ما موافقت نکردیم، چون کارگردان این پروژه چند سال پیش در جریان ساخت سریالی به کاخ نیاوران صدمه وارد کرده بود. از خیلی جاها هم تماس گرفتند که این کار صورت گیرد. ضمانت نامه بانکی خواستم و نزدیک به ۴۰ تعهد تعیین کردیم.
نیکزاد با بیان اینکه مبلغ اجاره اماکن تاریخی را این شرکت و یا وزارت خانه تعیین نمی کنند، بلکه توسط کارشناس رسمی دادگستری قیمت گذاری می شود، فرآیند را بدین سان توضیح می دهد: ابتدا درخواست ساخت سریال و یا فیلم در شورای فیلم وزارت خانه مطرح می شود که باید تایید بگیرد، برخی از فیلمها اصلا تاریخی نیستند و اجازه ساخت و حضور در اماکن تاریخی به آنها داده نمی گردد. مصوبه شورای فیلم به شرکت مادرتخصصی ایرانگردی و جهانگردی ابلاغ می شود و ما بر آن اساس، تفاهمنامه تنظیم می نماییم و تضمین و تعهد می گیریم. در جریان ساخت فیلم و سریال هم آن مکان تاریخی تحت نظارت رئیس مجموعه است.
مدیرعامل شرکت مادرتخصصی ایرانگردی و جهانگردی می گوید: عین پولی را که از بابت اجاره دریافت می شود مستقیم به خزانه کشور واریز می نماییم، چون درآمد ملی به حساب می آید است و بعد، از همان منابع برای مرمت و نگهداری همین مکان های تاریخی استفاده خواهد شد.
او اعتقاد دارد سازندگان فیلم و سریال که از بناهای تاریخی استفاده می نمایند، وقتی پول نمی دهند، تعهد و ضمانتی هم که نداده اند، ازاین رو امکان دارد صدمه وارد کنند، این اتفاق قبلا پیش آمده است.
با این وجود، سیداحمد محیط طباطبایی ـ رئیس ایکوم ایران (کمیته ملی موزه ها) ـ ساخت فیلمها و مجموعه های تلویزیونی تاریخی را با عنایت به پیشرفت تکنولوژی و همینطور صدمه های مستقیم و غیرمستقیم فیلم برداری در موزه ها و اماکن تاریخی، ممنوع و غیرضروری می داند.
او برپایه استانداردهای جهانی می گوید: فیلم برداری و عکاسی در بناهای تاریخی و موزه ها به چند دسته تقسیم می شود که هریک شرایط خاص خویش را دارد؛ چون که بهرحال در بازدید از موزه اختلال بوجود می آورد و عکاسی و فیلم برداری باید بگونه ای باشد که مانع بازدید نشود.
او همینطور اظهار می کند که عکاسی و فیلم برداری به قصد تهیه خبر و گزارش، چون در جهت اطلاع رسانی به جامعه است و مدت زمان آن کوتاه است، مانعی ندارد. همینطور فیلمهای معرفی و مستند هم شبیه تولیدات خبری است؛ چون که هدف از ساخت آنها هم افزایش شناخت عمومی و برقراری ارتباط بین جامعه و سایت های تاریخی و موزه ها است با این شرط که اختلال در وضعیت بازدید به وجود نیاورند، مگر اینکه بازدید از آن مکان یا موزه هم جزو سناریو و هویت و شخصیت برنامه آنها باشد.
او درباره ساخت فیلمهای تبلیغاتی در موزه ها و اماکن تاریخی هم می گوید: ساخت فیلمهای تبلیغاتی که هم شأن آثار تاریخی نباشند هم ممنوع می باشد، برای نمونه تبلیغ چیپس در فضای تخت جمشید یا تبلیغ سیگار در موزه ممنوع می باشد و باید شأن و جایگاه میراث فرهنگی حفظ شود.
محیط طباطبایی در ادامه درباره ساخت فیلمها و مجموعه های تلویزیونی داستانی تصریح می کند: این گونه فیلمها و سریال ها مطلقا نباید در موزه ها و اماکن تاریخی فیلم برداری شود؛ چون که صدمه زا است و جریان بازدید را مختل و متوقف می کند. در واقع موزه و مکان تاریخی برای معرفی و بازدید عموم ساخته شده و نه برای فیلم برداری و این کار موزه و آن مجموعه تاریخی را از عملکرد اصلی خود دور می کند.
این پژوهشگر هم تاکید می کند که سازندگان فیلمهای تاریخی باید هزینه ای را برای ساخت دکور و یا استفاده از پرده کروماکی در نظر بگیرند، مانند همان کاری که زنده یاد علی حاتمی برای ساخت سریال هزاردستان انجام داد و شهرک سینمایی را ساخت یا در سالهای پیش از انقلاب برای ساخت فیلمی، ارگی شبیه ارگ بم ساختند و از ارگ تاریخی بم برای فیلم برداری استفاده نکردند.
رئیس ایکوم ایران یادآور می شود: پیشرفت تکنولوژی این اجازه را به فیلم سازان می دهد که بتوانند هر فضایی را بازسازی کنند و این اتفاق برای پیشگیری از تخریب بناها و موزه های تاریخی اتفاق خوبی است.
محیط طباطبایی به روشن کردن آتش در شومینه خانه وثوق الدوله (ساختمان ایکوموس ایران) اشاره می کند که سال ها پیش بوسیله ی یک گروه فیلم برداری انجام شد و نزدیک بود این ساختمان قاجاری را از بین ببرد.
منبع: فقط سفر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب